Kinderen met extra ondersteuningsbehoeften

Kinderen en jongeren met extra ondersteuningsbehoeften
Een scheiding is voor vrijwel ieder kind ingrijpend. Het vertrouwde verandert, emoties lopen op, en er ontstaan vragen waar kinderen niet altijd woorden voor hebben. Voor kinderen met extra ondersteuningsbehoeften, zoals ADHD, autisme, een leerstoornis, sociaal-emotionele kwetsbaarheid of een licht verstandelijke en/of lichamelijke beperking, is die verandering vaak nóg ingewikkelder.

Deze kinderen hebben vaak meer behoefte aan duidelijkheid, structuur en voorspelbaarheid in hun dagelijks leven. Precies dat komt bij een scheiding onder druk te staan. Denk aan wisselende woonplekken, nieuwe routines, spanningen tussen ouders, en veranderingen op school of in de sociale omgeving. Wat voor andere kinderen misschien “nog net te hanteren” is, kan voor deze kinderen voelen als extra zwaar, verwarrend, onveilig of zelfs overweldigend.

Waarom vraagt begeleiding andere aandacht?
Kinderen met extra ondersteuningsbehoeften:

• Verwerken informatie op een andere manier
  Ze begrijpen situaties soms letterlijk of hebben moeite met het aanvoelen van sociale signalen. Ze missen daardoor wat er “tussen de regels” gebeurt, of trekken verkeerde conclusies.
• Hebben andere copingstrategieën
  Waar sommige kinderen hun gevoelens verbaal uiten, doen anderen dit via gedrag: terugtrekken, woede-uitbarstingen, concentratieverlies, of regredie (terugval in ontwikkeling).
• Komen sneller in de knel tussen loyaliteit en onbegrip
  Bijvoorbeeld wanneer ouders hun gedrag niet goed begrijpen, of als het kind niet goed kan verwoorden of durft te zeggen wat het nodig heeft uit angst voor afwijzing.
• Reageren sterker op prikkels, spanningen en veranderingen
  Spanningen tussen ouders kunnen extra stressvol zijn voor kinderen die al moeite hebben met emotieregulatie of het verwerken van prikkels.
• Hebben ook veel 'andere' zaken bij te zetten
  De scheiding situatie  komt bovenop de extra moeite en inspanning die de kinderen vaak al moeten leveren.

Waarom is passende begeleiding zo belangrijk?
Goede begeleiding bij scheiding helpt kinderen om hun gevoelens te begrijpen, woorden te geven aan wat ze meemaken, en grip te krijgen op de nieuwe situatie. Voor kinderen met extra behoeften werkt een standaard aanpak echter vaak onvoldoende. Ze hebben:

• Meer rust, veiligheid en voorspelbaarheid nodig
• Aangepaste communicatie en visuele ondersteuning
• Meer tijd om te verwerken, en vaker herhaling van thema’s
• Individuele aandacht of begeleiding in kleinere groepen
• Begeleiders die kennis hebben van hun specifieke ontwikkelingsprofiel

Kortom: het vraagt méér dan “even aanpassen”, het vraagt ander kijken, anders begeleiden, en anders afstemmen.

Professionals en ouders die deze signalen vroegtijdig herkennen, kunnen veel betekenen in het voorkomen van overbelasting, gedragsproblemen en sociaal-emotionele schade bij deze kinderen.

Waarom KIES+?
Een scheiding heeft impact op ieder kind. Maar sommige kinderen hebben net iets meer nodig om goed om te gaan met alles wat daarbij komt kijken. KIES+: een aangepaste vorm van het vertrouwde KIES-programma, speciaal afgestemd op hun ondersteuningsbehoeften. KIES + is net zoals het regulier KIES programma opgebouwd maar kent relevante aanpassingen en de KIES professionals beschikken over de benodigde kennis en vaardigheden om KIES + te kunnen begeleiden.

In een scheiding verandert er veel. Ouders zijn in conflict, het dagelijks leven wordt onvoorspelbaar, kinderen krijgen te maken met emoties die ze soms moeilijk kunnen benoemen of verwerken. Voor kinderen die al extra gevoelig zijn voor prikkels, veranderingen of sociale situaties, is dit vaak nóg ingewikkelder.
Denk aan:

• Moeite met het begrijpen van emoties (van zichzelf of anderen)
• Prikkelgevoeligheid en stress door veranderingen in routines
• Overweldiging in groepssituaties
• Moeite met praten over gevoelens of ervaringen
• Sneller last van schuldgevoel of zwart-wit denken

KIES+ zorgt ervoor dat ook deze kinderen op een passende, veilige manier ondersteuning krijgen bij het verwerken van de scheiding.

Hoe werkt KIES+?
KIES+ is gebaseerd op het reguliere KIES-programma (Kinderen In Een Scheiding), dat landelijk erkend is als effectieve interventie. KIES+ behoudt de kern, kindgerichte ondersteuning in een neutrale omgeving, maar past de aanpak aan, zodat het beter aansluit bij kinderen met extra ondersteuningsbehoeften.

KIES+ op drie manieren:

1. Aangepast materiaal binnen reguliere KIES-groepen
Soms kunnen kinderen met extra ondersteuningsbehoeften wél deelnemen aan een reguliere KIES-groep, mits het materiaal iets wordt aangepast. Denk aan:

• Meer visuele ondersteuning (pictogrammen, stappenplannen, tekeningen)
• Eenvoudigere taal en meer herhaling
• Rustige opbouw van sessies, voorspelbare structuur
• Mogelijkheid tot kortere sessies of extra pauzes

2. KIES+ in aparte groepen
Voor kinderen die baat hebben bij een meer beschermde of homogene setting is er KIES+ in aparte groepen. Hier zitten kinderen met vergelijkbare ondersteuningsbehoeften bij elkaar, bijvoorbeeld:

• Kinderen met autisme
• Kinderen met LVB of leerstoornissen
• Kinderen met sociaal-emotionele problemen

Deze groepen zijn kleiner, rustiger en de begeleiding is gespecialiseerd.

3. Individuele KIES+ begeleiding
Als groepsdeelname (nog) niet mogelijk is, of als de situatie van het kind dat vraagt, is er individuele KIES-begeleiding mogelijk:

• Eén-op-één sessies met een gecertificeerde KIES-coach
• Op maat afgestemd tempo en inhoud
• Ouders worden betrokken om structuur thuis te versterken

Voor wie is KIES+ bedoeld?
KIES+ is er voor kinderen:

• met een diagnose (zoals ADHD, autisme, LVB, dyslexie, etc.)
• die nog geen diagnose hebben, maar wel duidelijk extra ondersteuning nodig hebben
• die in een prikkelarme, veilige en meer individuele setting beter tot hun recht komen
• bij wie reguliere groepsinterventies niet effectief zijn gebleken

Hoe melden ouders of professionals een kind aan?
Ouders, leerkrachten, intern begeleiders, jeugdhulpverleners of huisartsen kunnen een kind aanmelden via het lokale KIES-aanbod indien zij KIES + aanbieden.
De intake bespreekt samen:

• Wat het kind nodig heeft
• Wat haalbaar is in de omgeving (reguliere groep, KIES+ groep of individueel)
• Welke vorm van begeleiding het meest passend is

Bij twijfel kijken we altijd samen: wat heeft dit kind nodig om zich gehoord en veilig te voelen?

Ouderbetrokkenheid bij KIES+
Ouders blijven ook bij KIES+ een belangrijk onderdeel. De begeleiding biedt:

• Informatiebijeenkomsten of oudergesprekken
• Tips om thuis rust en structuur te bieden
• Advies over communicatie met het kind na de scheiding
• Eventueel ondersteuning bij de samenwerking tussen ouders (als dat veilig en haalbaar is)

Wat levert KIES+ op?

• Minder stress en verwarring bij het kind
• Meer ruimte om emoties te begrijpen en uit te drukken
• Een kind voelt zich gezien, begrepen en gehoord
• Betere afstemming tussen school, thuis en begeleiding
• Ouders krijgen zicht op hoe ze hun kind beter kunnen ondersteunen

Meer weten of aanmelden?
Wil je overleggen of KIES+ geschikt is voor jouw kind of leerling? Of wil je als professional overleggen over mogelijkheden in jouw gemeente of school?

Neem contact op met een KIES+ professional via de zoekfunctie op onze website of informeer op school naaar de mogelijkheden.

Samen zorgen we dat elk kind, ook met extra behoeften, een veilige plek heeft om zijn of haar ervaring te verwerken'