(Ge)scheiden

Opvoeden na scheiding

In verbinding met je kind, ook als partnerschap stopt
Een scheiding is ingrijpend. Voor ouders, maar zeker ook voor kinderen. Het is een fase waarin je, vaak midden in emoties, zorgen en regelwerk, ook als ouder blijft functioneren. De relatie tussen ouders verandert, maar het gezamenlijke ouderschap blijft bestaan. Hoe je dat ouderschap vormgeeft, is van grote invloed op hoe kinderen de scheiding ervaren en ermee omgaan.

Vanuit het Expertisecentrum Kind en Scheiding ondersteunen we ouders én professionals bij het gezond vormgeven van opvoeding na een scheiding. We delen kennis, bieden praktische ondersteuning, brengen mensen bij elkaar en verwijzen naar verantwoorde professionele begeleiding en hulp. Altijd met oog voor het kind.

Herkenning: elke scheiding is anders, en toch ook niet
Geen enkele scheiding is hetzelfde. De aanleiding verschilt, de onderlinge verhoudingen ook. Maar wat veel ouders herkennen is de verwarring, het verdriet, de twijfels én de wens dat het goed blijft gaan met de kinderen.

Voor mij was er een plek waar ik me als ouder eens helemaal begrepen voelde. Mijn ervaringen en zorgen herkende ik ook bij de anderen en het leverde me erg fijne tips op.”
– Johan, vader van twee tieners -

Illustratie Jannemeis, Studio Vliegwerk

Opvoeden na scheiding
Als ouder neem je je eigen geschiedenis mee, inclusief hoe je zelf bent opgevoed. Na een scheiding sta je soms opnieuw alleen voor dezelfde opvoedingstaken, maar nu in een andere context. Dat vraagt om aanpassing, reflectie én steun.

Wat kinderen nodig hebben bij een scheiding
Kinderen houden van beide ouders. Ze willen niet kiezen, ze willen zich veilig voelen bij allebei. En bovenal willen ze weten dat hun ouders er voor hén zijn, ook als ze niet meer samen zijn. 
Onderzoek laat zien dat kinderen vooral last hebben van:

• Langdurige spanningen of conflicten tussen ouder
• Onzekerheid of onduidelijke afspraken
• Emotionele afwezigheid van een ouder
• Het gevoel verantwoordelijk te zijn voor het geluk van hun ouders

Kinderen hebben juist behoefte aan:

• Liefde, goedkeuring en veiligheid
• Duidelijke communicatie op kindniveau
• Ruimte om zichzelf te uiten, zonder schuldgevoel
• Een stabiele opvoedsituatie met voorspelbaarheid en structuur

Kinderen lijken misschien op hun ouders, maar ze zijn ook unieke mensen met hun eigen wensen, karakter en toekomst. Als ouder mag je een stukje met hen meewandelen en zorgen voor de voorwaarden om zich zo goed mogelijk te ontwikkelen."

Opvoeden vraagt om haalbare afstemming
Na een scheiding blijft opvoeden een gezamenlijke verantwoordelijkheid, ook al doe je het soms grotendeels vanuit je eigen huishouden. Goed afgestemde opvoeding, mits verantwoord, is belangrijk om kinderen veiligheid en duidelijkheid te bieden. Dat kan een uitdaging zijn, zeker als communicatie met de andere ouder moeizaam verloopt.

Vragen die kunnen spelen:

• Hoe stemmen we regels en grenzen op elkaar af?
• Hoe houden we contact over belangrijke beslissingen?
• Hoe gaan we om met nieuwe partners of samengestelde gezinnen?
• Hoe blijven we écht betrokken bij ons kind, zonder strijd?

Soms is de relatie tussen ouders na de scheiding constructief, soms afstandelijk en in sommige gevallen conflictueus. In alle situaties geldt: je hebt altijd invloed op hoe jíj met je kind en met het ouderschap omgaat

Zeven inzichten voor ouders na scheiding
(Nelly Snels-Dolron, Sarah Köhler en Marcha Pinedo - n.a.v. artikel over Mindfull Scheiden Kidz 2018)

• Blijf samen ouder, ook al ben je geen partners meer. Kinderen varen wel bij ouderlijke samenwerking.
• Wees beschikbaar voor je kind, ook als je zelf emotioneel veel te verwerken hebt.
• Praat op kindniveau, geef eerlijke maar begrijpelijke uitleg over de scheiding.
• Houd conflicten buiten zicht van je kind – kinderen voelen spanning feilloos aan.
• Zoek steun bij andere volwassenen, belast je kind niet met je eigen verdriet.
• Gun je kind een goede relatie met de andere ouder, ook als dat soms wringt.
• Wees mild voor jezelf – je hoeft het niet perfect te doen, maar wel bewust.
  
  

  Kinderen reageren sterk op wat jij als ouder voelt. Des te meer ik zelf in balans kom, des te beter het met hen gaat. ik werk dus ook aan mezelf.'

Steun en begeleiding
Opvoeden na scheiding hoef je niet alleen te doen. Tijdige ondersteuning helpt om steviger te staan als ouder, de juiste toon te vinden richting je kind, en ruimte te maken voor je eigen herstel.

Bij het Expertisecentrum Kind en Scheiding kun je terecht voor het vinden van:

• Informatieve en leerzame bijeenkomsten voor ouders, deskundige gespreksbegeleiding, KIES Gescheiden Opvoeden, ondersteuning bij scheiding en hulp middels JOS en KIES trajecten in jouw regio
• Contact met professionals voor professionele ondersteuning en hulp voor kinderen
• Toegang tot instrumenten zoals het KIES Ouder Kompas en het KIES Kindplan
• Ondersteuning bij samengestelde gezinnen of complexe situaties

Het helpt al om te horen dat je niet de enige bent. Andere ouders zitten vaak met soortgelijke vragen of worstelingen. In gesprek komen geeft ruimte én een breder perspectief.”

Illustratie Jannemeis, Studio Vliegwerk

Professionele ondersteuning
Professionals en organisaties met wie wij samenwerken zijn getraind en gecertificeerd in begeleiding bij scheiding en weten wat kinderen én ouders nodig hebben.

Op een betrokken en fijne manier heb ik leren kijken door de ogen van mijn kind. Sommige dingen zag ik voorheen anders. Ik ben me nu bewuster van mijn eigen invloed en de keuzes die ik maak."

Voor professionals
Werk je met kinderen of ouders in een scheidingssituatie? het Expertisecentrum Kind en Scheiding biedt informatie, trainingen en deskundigheidsbevordering. We denken mee over beleid, preventie en samenwerking tussen hulpverlening, zorg, onderwijs, het juridisch kader en gemeenten. Onze methodieken zijn gebaseerd op bewezen effectiviteit en actuele inzichten uit wetenschap en praktijk.

Contact
Wil je meer weten over opvoeden na scheiding, of heb je behoefte aan ondersteuning?

• Vind een professional bij jou in de buurt
• Vraag informatie aan over bijeenkomsten of gezinsgesprekken
• Bekijk onze materialen voor ouders én kinderen
• Volg ons op social media voor tips, nieuws en verhalen van andere ouders.

Je kinderen zijn je kinderen niet, maar je mag wel een stukje met ze meelopen.
– Kahlil Gibran - 

Vrij vertaald naar Kahlil Gibran (Nelly Snels-Dolron)
Kinderen lijken misschien wel op hun ouders maar ze zijn ook unieke mensen met hun eigen mogelijkheden, karakter, ontwikkeling, wensen en behoeftes. Bij scheiding is het ook belangrijk je kind te blijven zien als uniek mens, met hun eigen leven voor zich. Met je kind mag je, als het ware, een stukje mee wandelen en zorg dragen voor de voorwaarden om de eigen best haalbare ontwikkkeling door te maken.
Vooral hebben kinderen de steun, goedkeuring en oneindige bergen liefde van hun ouders nodig.